Kauçuk imalatında oluşabilecek hastalıklar
1 Ağustos 2018
Genel, Kauçuk
3,732 izleyici
Kauçuk imalatı oldukça dikkat gerektiren bir iş olmakla birlikte kauçuk imalatında yaşanabilecek hastalıklar ve tehlikeler de son derece önem arz ediyor. Kauçuk imalatında yaşanabilecek kazalar,hastalıklar sağlık ve güvenlik önlemleri haberimizde…
Kauçuk sanayide kullanılan önemli bir ham maddedir. Kauçuk, oda sıcaklığında orjinal boyunun en az iki katına uzayabilen ve bırakıldığında orjinal boyuna dönebilen polimerik bir malzemedir.
Dünyada yılda 12 milyon tonun üstünde kauçuk üretilir; bunun yaklaşık 1/3’ü doğal kauçuk olup, kalanı petrolden elde edilen kimyasal maddelerle yapılan yapay (sentetik) kauçuktur.
Doğal kauçuk ağaçların öz suyundan üretilir, sentetik kauçuk ise petrol ürünlerinden üretilir. Temel bileşeni “poliizopren” olan doğal kauçuk,ekvator çevresinde yetişen kauçuk ağacının kabuğundan akan sütümsü özsudan (lateks) elde edilir.
Emniyet kemerleri, eldivenler, kauçuk ayakkabılar, hortumlar, dalgıç giysileri, yağmurluklar ve araba lastiği kauçukla üretilen ürünlerdendir. Kauçuk iyi bir yalıtkan madde olduğundan elektrik tellerini kaplamada da kullanılır. Üretilen doğal ve sentetik kauçuğun neredeyse yarısı lastik üretiminde kullanılır.
Kauçuk üretim süerci 7 aşamadan oluşur bunlar sırasıyla;
-
Karıştırma
-
Hamur ön şekillendirme
-
Presleme
-
Yüzey işlem uygulaması
-
Montaj
-
Vulkanizasyon ( Kauçuğun pişmesi) (Kürleme)
-
Finisaj
İşte bu üretim sürecinde bilinmesi gereken , kauçuk imalatında karşılaşılabilecek birçok hastalık ve tehlike bulunuyor.
Kimyasal tehlikelerden kaynaklanan hastalıklar ve fiziksel tehlikelerden kaynaklanan hastalıklar oluşabiliyor.
Kimyasal tehlike olarak, kauçuk üretimi sırasında kauçukla el, yüz ve vücut bölümlerinin teması sonucu kontakt dermatit* ve kauçukta bulunan doğal kauçuk lateks proteininden kaynaklanan lateks alerjisi görülebilir.
Etilen üretimi sırasında üretilen ve renksiz bir gaz olan 1,3 bütadien sentetik kauçuk üretiminde yaygın şekilde başlangıç malzemesi olarak kullanılır. Yapılan çalışmalar sonucu bu maddenin kanserojen olduğu ve özellikle lenf kanseri*ne neden olduğu anlaşılmıştır.
Benzenin lösemi* hastalığına neden olduğu anlaşıldıktan sonra sanayide benzen kullanımı azalmış olsa da Türkiye’de kauçuk imalatında hala çalışanlara zarar verebilecek miktarlarda benzen kullanılmaya devam edilmektedir. İş yeri havasında bulunan benzen miktarı özellikle kauçuk hamurunun hazırlanması aşamasında yoğunluk gösterebilir.
Kürleme bölümünde ortaya çıkan dumanların solunması bu bölümde ve bu bölüme yakın yerlerde çalışan işçilerin kürleme işlemi öncesinde kullanılan kimyasalların zararlı etkilerini hissetmelerine neden olur. Bronşit* bu bölümde çalışan işçilerde görülme riski artan bir hastalıktır.
Ayrıca kauçuk üretimi sırasında talk pudrası kullanılan alanlarda çalışan işçilerde de KOAH görülme riski artar.
Fiziksel tehlikelerden kaynaklanabilecek hastalıklar şöyle:
Karıştırma aşamasında kullanılan ağır karıştırma makinelerinin ürettiği gürültü çalışanların işitme duyusunu kötü etkileyebilecek seviyelerde olabilir. Bu makinelerin yakınında uzun süreler çalışan işçilerde Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı görülebilir.
Kürleme gibi sıcak işlemlerin yapıldığı ortamlarda çalışanlarda, çalışanların vücutlarının sıcak cisme temasıyla veya sıcak sıvıların sıçramasıyla veya ısınmış kauçuğun vücuda temas etmesiyle, yanıklar oluşabilir.
Kauçuk malzemelerin üretiminde, çalışanlara zarar verebilecek çok sayıda kimyasal madde kullanıldığı için bu durum birçok kazaya sebebiyet verebilir.
Kauçuk tozu kolay yanabilen bir maddedir. Ortamda ve belirli toz toplama bölümlerinde biriken organik tozlar da patlamaya ve yangına neden olabilir. Kauçuk imalathanelerinde kullanılabilen, sülfür gibi, bazı kimyasalların tozları da yangına neden olabilir.
Kauçuk imalatında kullanılan makineler oldukça büyük ve güçlü makinelerdir. Bu makineler kauçuğa şekil vermek, kauçuğu sıkıştırmak ve kesmek için kullanılır. Bunların kullanımı sırasında çalışanların özellikle parmak, el ve kolları kesilme veya kopma riski altındadır.
Tüm bunlara karşı çalışanların bilmesi gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemler var. Bunlar kısaca şöyle;
Dermatit ve lateks alerjisi gibi sağlık sorunlarından korunabilmek için kullanılan kimyasallar ve yeni üretilen kauçuk balyalar vücuda temas etmemelidir. Eğer kullanılan ekipman ve teknoloji gereği bunlara temas etmek zorunluysa, uzun kollu kıyafetler ve eldivenler giyilerek deri korunmalıdır. İş kıyafetleri sadece iş yerinde giyilmelidir. Çalışmaları biten işçilerin duş alabilecekleri alanlar işyerinde bulunmalıdır.
Bütadien gibi zararlı gazların buharlarından korunmak için kapalı devre sistemlerindeki bağlantı parçalarının yıpranmış veya yanlış bağlanmış olmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca vanalardan sızıntı olmaması için çift mekanik keçe kullanılmalıdır. Vagon dolum işlemi sırasında manyetik göstergeler kullanılmalıdır.
Kauçuk üretiminde kullanılan benzen yerine daha az zararlı olan neft yağı, beyaz benzin gibi kimyasallar kullanılmalıdır. Bunun gibi zararlı kimyasalların yerlerine kullanılabilecek daha az zararlı maddeler varsa bunlar çalışma sırasında tercih edilmelidir.
Kullanılması zorunlu olan kimyasallardan çalışanların korunması için kimyasal buharlarının, tozların ortaya çıktığı, kürleme gibi, işlerin yapıldığı alanların diğer çalışma alanlarından ayrılması gerekir. Bu alanlarda ve bu alanlara yakın yerlerde çalışan işçilere kullanılan kimyasalların Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS) incelenerek alınması gereken güvenlik tedbirleri ve kullanılması gereken Kişisel Koruyucu Donanım malzemeleri seçilmelidir. Kimyasal buharlarının bulunduğu ortamlarda çalışmak durumunda olan işçilerin periyodik sağlık kontrolleri yapılırken, soluduğu kimyasalların verebileceği zararlar bilinmeli, buna göre testler yapılmalıdır. Bu durumda, çalışanın herhangi bir hastalığa yakalanması halinde hastalık erken teşhis edilmiş olur.
Kimyasalların yoğun olarak kullanıldığı her iş kolunda olduğu gibi kauçuk imalatında da havalandırma çok önemlidir. Yapılan işe uygun yerel ve genel havalandırma sistemleri çalışan sayıları ve çalışma alanı büyüklüğü dikkate alınarak kurulmalıdır.
Yüksek gürültü üreterek çalışan makinelerin yakınında çalışan işçilere uygun kulak koruyucular temin edilmelidir. Ayrıca, yanıklara karşı da koruyucu giysiler giyilmelidir. Eller, kollar ve yüz kimyasal madde sıçramalarına karşı korunmalıdır.
Depolarda ve kullanım sırasında, kimyasallardan kaynaklanan yangınlardan korunmak için kullanılan tüm kimyasalların Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS) edinilmeli ve depo düzenlemeleri bunlara uygun şekilde yapılmalıdır. Kullanım sırasında yanlış karıştırmalardan kaynaklanan yangın ve patlamaların önlenmesi için de MSDS formları rehber alınarak hangi kimyasalların hangileriyle tepkimeye gireceği anlaşılabilir. Yine bu formlara bakılarak çıkabilecek yangın çeşitleri belirlenmeli ve bu yangınlara uygun yangın söndürme cihazlarının ortamda bulundurulması gerekir. Tozlardan çıkan yangınları önlemek için toz biriken makine bölümleri sıklıkla temizlenmelidir.
Kullanılan makinelerin makine koruyucularının olması çalışanlara zarar gelmemesi için çok önemlidir. Ayrıca, bozulmuş veya kullanılmayacak durumda olan makinelerin etiketlenerek çalışma ortamından uzaklaştırılması gerekir. Aksi durumda, makine bilmeden çalıştırılabilir ve kullanan çalışan zarar görebilir. Kilitleme ve etiketleme sistemi ile hangi makinenin tamir edileceği ve hangisinin tamamen kullanımdan kaldırılacağı kolayca anlaşılacağından çalışanlar bu makineleri kullanmayacaklardır.
Kauçuk Dergisi Kauçuk Dergisi
