2020 yılına 5,94 seviyesinden başlayan dolar/TL bugün 7,94’ü aşarak rekor tazelerken, ortaya ilginç bir tablo çıktı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın geçen hafta açıkladığı Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP), 2020-2023 arası dönemin yıllık ortalama dolar/TL kuru tahminlerine de yer verilmişti. YEP’teki yıllık ortalama kur tahminlerinde 2020 için 6,91, 2021 için 7,68, 2022 için 7,88, 2022 için 8,02 rakamlarına yer verilmişti.
2020 için 1 Ocak-7 Ekim dönemi ortalama dolar/TL kuru,6,74 seviyesinde. Ancak 8 Ekim itibarıyla kurun 7,94 seviyesini görmesi ve son günlerde artış eğiliminin güçlenmesi, 2020 tahmininin tutturulmasını zorlaştırıyor.
2021 tahmini olan 7,68 ve 2022 tahmini olan 7,88 ise şimdiden aşıldı, 2023 tahmini olan 8,02 seviyesine ise sadece birkaç kuruş kaldı.
Bu tahminlerin tutması için, kurun geri çekilmesi gerekiyor. Ekonomi yönetimi, salgın sonrası normalleşmeyle birlikte ihracat ve turizm gelirleri artışıyla kurdaki artışın frenlenebileceği görüşünde.
Kurun bu yıl 5,94’ten 7,94’e sıçramasında başlıca faktör, ülkenin döviz gelirleri düşerken döviz giderlerinin hızla artması oldu. Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, ülkenin ihracat gelirleri yüzde 10,9 düşüşle 118,3 milyar dolara gerilerken, ithalat giderleri yüzde 1,5 artışla 156,2 milyar dolara ulaştı. Dış ticaret açığı da yüzde 79,6 artışla 37,9 milyar dolara sıçradı.
Geçen yılın ocak-temmuz döneminde 12,2 milyar dolar olan Türkiye’nin net turizm geliri, bu yılın aynı döneminde 3,1 milyar dolara geriledi.
Yıl başından bugüne kadar yabancılar, Türk hisse senedi piyasasında 5,7 milyar dolarlık, Türk devlet tahvili piyasasından da 8 milyar dolarlık, yani toplamda 13,7 milyar dolarlık çıkışa imza attı.
Ülkenin döviz gelirleri azalıp, döviz gideri artarken, yabancılar da tarihi bir kaçışa imza atınca, bir süre devreye Merkez Bankası (TCMB) rezervleri girdi ancak rezervlerdeki hızlı düşüş ayrıca risk faktörü haline geldi.
Bu gelişmelere, Doğu Akdeniz, Suriye, Libya, S400’ler ve Dağlık Karabağ gerilimleri de eklenince dolar/TL’de sert artışlar kaydedilmiş oldu.