Kauçuk Dergisi Kauçuk Dergisi
ilişkili haberler
Fritz Hofmann, yüz yıl önce Elberfeld’de sentetik kauçuğu bulan Alman kimyacı. Sentetik kauçuk, günümüzde dünya genelindeki kauçuk üretimin neredeyse yarısını oluşturuyor ve günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası.
default
Güney Amerika’da yerel halkın, “ca-hu-chu” adını verdiği ve “ağlayan ahşap” anlamına gelen ağacın özsuyu olan lateksinden elde edilen maddeyle hortumlar, ıslanmayan kıyafetler ve oyunlara neşe katan, her bir yana zıplayan toplar üretildi…
16’ncı yüzyıl itibariyle Avrupalıların ilgisini çeken kauçuk, önce silge ve yağmurluk üretiminde kullanıldı. Sıcak ve soğuktan etkilenen kauçuğun sıcaklığa direncini güçlendiren ise Amerikalı bilim adamı Charles Goodyear oldu. Ancak kauçuğa ilgi, asıl 1880 yılında otomobilin buluşuyla arttı. Teker ihtiyacıyla kauçuğun stratejik bir maddeye dönüşmesine yol açtı.
Artan talep Brezilya’daki kauçuk baronlarına yaradı, çünkü bu maddeyi sağlayan ağaçlar ancak oralarda yetişiyordu.
Sanayideki kritik rolü
Bu durumsa sanayi ülkelerinin hiç hoşuna gitmedi. Bir İngiliz, Brezilya’dan 70 bin kauçuk ağıcı tohumunu gizlice çalmayı başardı ve 20’inci yüzyılda Güneydoğu Asya’daki İngiliz sömürgelerinde üretimi başladı. Günümüzde de bu ülkeler en büyük üretici konumunda.
Ardından oluşan tekeller “kauçuk sentetik olarak da üretilebilir mi” sorusunu gündeme getirdi. Daha sonra dünyaca ünlü Bayer şirketine dönüşen Friedrich Bayer Elberfelder Boya Fabrikası bu buluşu yapacak kimya uzmanına para ödülü vaat etti. Ve sonuçta kimyacı Firtz Hofmann 1909 yılında sentetik kauçuğun formülünü buldu. Kimyacı Robert Schuster bunun büyük bir başarı olduğuna vurgu yaptı:
“Fritz Hofmann’ın buluşu ne kadar övülse azdır. Ama Almanya’da bu buluşa imza atılmış olunması şaşırılacak bir durum değil. Alman kimya sanayisi 19’ıncı yüzyıl itibariyle dünyada hep öncü konumdaydı.”
Hitler’in gözdesi
Birinci Dünya Savaşı’nda Alman denizaltı üretiminde kullanılan sentetik kauçuğu, kimyacı Walter Bock’un bütadiyen ve natriyumdan ürettiği yeni bir kauçuk tür izler. 1933 yılında iktidara gelen Nasyonal Sosyalistler ise bu yeni lastik türünün potansiyelini hemen kavrar ve Hitler, otoyollar ve Volkwagen’ın inşa edilmesi emrini verir. Kimyacı Robert Schuster nedenini şöyle anlattı: “Nasyonal Sosyalistler iktidara gelince bu kıymetli ve stratejik maddeyle hemen övünmeye başlar. Doğal kauçuğa ulaşmanın ne denli zor olduğu açık. Zira bunlar İngiliz, Fransız ve diğerlerinin elinde. Bağımsız olunmak isteniyor. Kanımca bunu düşününce çok önemli bir rol oynadı.”
Savaş koşullarında kauçuğun önemini kavrayan ABD de bir Buna fabrikası kuruyor. Özetle savaş teknoloji gelişimi etkiliyen bir unsura dönüşüyor. Günümüzde yaklaşık 100 çeşit sentetik kauçuk türü var.
© Deutsche Welle Türkçe
