Lastiğin mucidi Charles Goodyear’ın bilinmeyen hikayesi
20 Ağustos 2018
Bilgi Bankası, Genel, Haberler, Kauçuk
2,351 izleyici
Charles Goodyear, 1839’da doğal kauçuğun soğukta donup sıcakta erimesini önleyen vulkanizasyon yöntemini keşfeden bir mucitti. Çoğu insan Goodyear’ı ve ailesini bu sayede çok zengin olduğunu düşünür. Ancak gerçekler çok farklı…
Yüzlerce yıl önce kauçuk, Brezilya gibi ülkelerde ağaçlardan sızdırılıp, kalıplanıp satılıyordu. Ama insanlar kauçuk ürünlerinde kusur olduğunu farkettiler. Kauçuktan yapılan eşyalar, hava çok sıcak olduğunda yapışkan bir hal alıp erirken, soğuk havalarda sertleşip çatlıyordu. Halk, binlerce eriyen eşyayı yaydığı kötü kokudan ötürü çukur kazıp gömüyordu. İsyan çıkartan halk, kauçuğun ölümünü ilan etti.
33 yaşındaki Charles Goodyear, onu diriltebileceğine inanıyordu. 1834 yılında bir kauçuk fabrikasına gidip cankurtaran simitleri için yeni geliştirdiği hava sibobunu satmak istedi. Kendisine doğal kauçuk işe yaramadığı için fabrikanın battığı ve bu işle uğraşmaması söylenmişti. İşte o gün, zaten mucitliğe merakı olan Goodyear’ın kafasında, doğal kauçuğa bazı maddeler katarak, onu her hava koşulunda kullanılabilir hale getirme fikri vardı.
Charles Goodyer, önce kauçuğun sıcağa dayanması için bir kurutucu madde eklemek gerektiğini düşündü. Magnezyum hidroksit ile kauçuğu kaynattı gerçekten de kauçuk sertleşmişti. Galoş yapıp satmaya çalıştı, ancak ürün çok sıcak havalarda yine işe yaramadı. Parasız kaldığı için eski karışımlardan birini alıp üzerindeki boyayı nitrik asitle çıkarmaya çalıştı, ancak asidin etkisiyle kauçuk kapkara olunca onu attı. Kararan kauçuğu tekrar çöpten çıkarıp temizledi, malzemenin çok kuru ve düzgün olduğunu görünce nitrik asit ile yeni kauçuk ürünler hazırladı.
O sırada posta idaresinden suya dayanıklı 150 adet büyük torba siparişi alan Charles Goodyear, maddi durumunu düzelteceğine inanıyordu. Nitrik asitle sertleştirilen lastik torbalarına çok güvendiği için torbaları sıcak bir odada bir ay bekletti ama o da eridi. Aşırı borçları olan Goodyear ne eşine ne de çocuklarına yiyecek alabiliyordu. Ona ve ailesine acıyan çiftçi komşuları evlerine yemek getiriyordu.
TESADÜFEN KEŞFETTİ
Goodyear, 1839 yılında kauçuk ile kükürdü karıştırıp bir ayakkabı üretti. Ayakkabıyı çevresindekilere tanıtırken kazara sıcak sobanın üstüne düşürdü. Sobanın üstünde hemen erimesi beklenen kükürtlü kauçuk daha da sertleşti ve deri gibi oldu. Ayakkabının diğer kısımları sıcak havada sakızlaştığı halde, sıcak sobaya değen kısımlar ise sıcak ve soğuk havada deri gibi şeklini ve esnekliğini koruyabiliyordu. Tesadüfen formülünü bulduğunu ve olayın kükürt ve sıcaklıkta olduğunu anlayan Goodyear, kükürt ile kauçuğu basınçlı buhar altında 115 santigrat derecede 6-7 saat ısıtarak devrim niteliğinde lastikler üretti.
Goodyear, ticari yeteneği olmadığı için çok az, lisans haklarını verdiği şirketlerse çok para kazandı. Patentini alan Goodyear eski zamanlardaki tüm mucitler gibi buluşunu izinsiz kullanan çoğu şirketle mahkemelik oldu. Kazandığı paraları avukatlara harcadığı için öldüğünde geriye 200 bin dolar borç bırakmıştı.
Bugün dünyanın en büyük kauçuk ve lastik firmalarından olan ve Charles Goodyear’ın ölümünden yaklaşık 40 yıl sonra kurulan Goodyear Şirketi, adını buluşuyla kauçuğun birçok alanda kullanılmasını sağlayan Charles Goodyear’dan aldı. Ancak bu şirketin, hayatını kauçuğa adayan Goodyear ve çocuklarıyla hiçbir ilişkisi yok.
Kauçuk Dergisi Kauçuk Dergisi
