Petkim maliyeti düşük ‘kaucuk’ üretecekmi?

Dünya Gazetesi’nden İbrahim Ekinci’nin haberine göre, Zaur Gahramanov, geçen yıl nisanda Kenan Yavuz’dan görevi devraldıktan sonra düzenlediği basın buluşmasında Socar Türkiye’nin yol haritasını anlattı. “Biz Türkiye’ye 4-5 yıl için bakmıyoruz. Uzun süre buradayız. Yatırımlarımız devam edecek. TL ve Manat’ta yaşanan değer kayıpları bu planımızı etkileyecek şeyler değil” diyen Gahramonuv, şöyle devam etti:

“Bugüne kadar 18.5 milyar dolarlık yatırım gerçekleştiren Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın yatırımları dünyada ilgi odağı olmaya devam ediyor. Bir ay önce Dünya Bankası tarafından, SOCAR’ın büyük hissedarı konumundaki TANAP için verdiği toplam 800 milyon dolar kredi bunun en son göstergesi. Dünya ekonomisinin içinde bulunduğu dönemde sağlanan bu büyük destek, şirketin güçlü finansal yapısının yanı sıra SOCAR ve dolayısıyla Azerbaycan’ın projelerinin stratejik ve uzun vadeli yatırımlar olduğunu ortaya koyuyor. Buradaki ilk yatırımımız Petkim’e de statik yatırım olarak bakmıyoruz. Her yıl 150 milyon doları bulan yatırım harcamamız oluyor. Bu yatırımları yapmazsak Petkim’in pazar payı yüzde 17’erden yüzde 10’lara geriler. Petro kimyada yeni fırsatlara da bakıyoruz. Ortak yatırım da olabilir, yeni yatırım niyetimiz var. Star Rafinerisi üretime geçtiğinde buradan büyük hammadde çıkacak. Bunu ya hammadde olarak satacağız ya da yeni bir petro kimya ürünü üreteceğiz. Buna bakıyoruz. Niyetimiz üretim yapmak. Star Rafineri 2018’de devreye alınacak. 10 milyon ton dizel yakıt üretim kapasitesine sahip olacak rafineri ile yıllık 2.5 milyar dolar ithalatın önüne geçilmiş olacak. Yapımı yüzde 80’den fazla tamamlandı. Enerji güvenliği için santral yatırımı yapacağız. Star’dan sonra bir dağıtım şirketine ihtiyacımız var. Ya kuracağız ya satın alacağız. Petrol Ofisi için adil bir fiyat olursa istekliyiz. Kısa liste oluştu. Petrol Ofisi’nin (PO) Anadolu’da uygun bir istasyon dağılımı var. Biz Star’da dizel üreteceğiz. Bu Anadolu dağılımı bizim ürün yapımızla örtüşüyor. PO olmazsa diğer seçenekler üzerinde duracağız. Olmazsa bizim B ve C planlarımız da var.”

Yatırımlar tamamlandıktan sonra uluslararası piyasada halka açılmanın gündemlerine geleceğini söyleyen Gahramanov, Socar Türkiye’nin yüzde 13’ünü 1.3 milyar dolara Goldman Sach’a sattıklarını hatırlattı ve “Hedefimiz 2020 sonunda büyük yatırımların tamamlanmasının ardından halka arz. İstanbul Borsası’nın yanında Londra veya Hong Kong olabilir, duruma göre bakacağız. Uluslararası bir borsada daha halka arz düşünüyoruz” dedi. Gahramanov, Petkim Limanı (PetLim) hakkında da şu bilgileri verdi: “İzmir Aliağa yerleşkemizde iki fazdan oluşan 380 milyon dolara mal olan bir liman yapıyoruz. İlk faz devreye alındı. İkinci faz, bu yıl haziranda devreye girecek. 13 bin konteyner kapasiteli gemiler limana yanaşabilecek. Ege havzasında en büyük kapasiteli liman. Bu, konteyner başına 200-250 dolar maliyet avantajı sağlıyor. Bu liman Haydarpaşa’nın iki katı kapasiteye sahip. Birinci fazda haftanın 5 günü hizmet vermeye başladık.”

TANAP yatırımının 2020 yılında bitmesini beklediklerini, ilk gazı Haziran 2018’de Türkiye’ye vereceklerini, hattın şu anda yüzde 60 kısmının tamamlandığını ifade eden Gahramanov, 11.7 milyar dolara yapılması planlanan rafineride maliyeti 8.5 milyar dolar seviyelerine kadar çektiklerini, 3.2 milyar dolarlık yatırımda tasarruf sağladıklarını söyledi. Gahramanov, Türk Akımı, İsrail gazı ve gaz fiyat pazarlıkları konusunda da şunları söyledi: “Türk Akımı projesi bizi etkilemez. Azerbaycan’ın gaz satışı konusunda sıkıntısı yok. 2046’ya kadar kontratlarımız var. Türkiye gaz fiyatı konusunda tedarikçi ülkelerle bazı görüşmeler yapıyor. Bize henüz gelinmedi. Ama tabi gelinirse tabi görüşülür. İsrail gazı konusunda da bir endişemiz yok. TANAP olarak herkesle konuşuruz. İsrail gazını da taşıyabiliriz. Türkiye onay verirse neden olmasın.”

Zaur Gahramanov, özellikle oto yan sanayinden gelen kauçuk talebini, üretim potansiyeli olduğu halde realize edemediklerini söyledi. Gahramanov, “Ekonomi Bakanlığı ve Maliye ile konuşuyoruz. Türkiye bazı ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları yaptı. Bu ülkelerde piyasaya gümrüksüz ucuz kauçuk girmeye başladı. Biz adil rekabetten kaçınmıyoruz ancak dampingli fiyatla piyasaya Güney Kore ve İran’dan kauçuk giriyor. Biz üretime ekonomiyle bakıyoruz. Kauçuk üretimi bu şartlarda ekonomik değil. Hükümetle konuşuyoruz. Bizi dinliyorlar. Geçtiğimiz 28 Aralık’ta da bir görüşme yaptık. Normalde bu konular uzun zaman alır ama bize iki üç ayda cevap vereceklerini söylediler. Şu anda kauçuk tamamen dışarıdan geliyor. Hükümetten beklentimiz buradan gelen ürünlere bir vergi konulması yönünde. Aksi halde bizim bu alanda iş yapmamız sürdürülebilir değil. Vergiyle rekabet daha adil olursa, o zaman biz de tekrar bu alanda işlerimizi sürdürebiliriz.”

Petkim, 2001’e kadar Yarımca’da kurulu Petkim Kauçuk AŞ’de üretim yapıyordu. Bu tesisler ÖİB tarafından 2001’de Tüpraş’a devredildi. 2005’te de kapatıldı. Kauçuk üretim makine ekipmanı da Aliağa’ya taşındı. 2008’de özelleştirme ile SOCAR’a geçen Petkim’in Aliağa Tesisleri’nde kauçuk üretimi için potansiyel var. Şirket, Aliağa’a üretilen C4 yan ürününden kauçuk üretimi yapılması üzerinde duruyor. Ancak üretemiyor çünkü piyasaya ucuz, dampingli fiyatlarla kauçuk giriyor.

Türkiye’deki yatırımlarının teşvik uygulamasında “stratejik” sınıfta olduğunu, 5. bölge teşviklerinden yararlandıklarını belirten Zaur Gahramanov, “Altıncı bölge teşviklerinden yararlanmak için başvurumuz var. Burada örneğin iki firmamız arasında mal satışı olacak. KDV’yi bu haliyle 40 günde alıyoruz. 6. Bölge olursa, böyle bir sorunumuz olmayacak. Son dönemde yatırımı teşvik edici yatırımlar çok önemli, değerli. Ancak bunların uygulamalarını da görmemiz gerekiyor. İlgili bakanlıklarla sürekli irtibattayız. Biz de bir devlet şirketiyiz ve Türkiye’de devletle her konuda anlayış birliği sağlıyoruz” diye konuştu

SOCAR’IN TÜRKİYE YATIRIMLARI

STAR RAFİNERİ: 10 milyon ton ham petrol işleme kapasiteli. Yatırım tutarı 5.7 milyar dolar. %80’den fazlası tamamlandı.

TANAP: Yüzde 60’ı tamamlandı. Toplam yatırımı 8.5 milyar dolar

PETKİM: 2008’de 2.5 milyar dolara satın aldı. Her yıl 150 milyon dolar yatırım yapıyor.

PETLİM: Birinci faz tamamlandı. İkinci faz bitmeye yakın. 11.000 TEU kapasiteli gemiler yanaşabilecek. 13 bin konteyner kapasiteli.

SOCAR POWER: Petkim Yarımadası’ndaki enerji ihtiyacını karşılayacak. Kurulu gücü 51 MW.

SOCAR GAZ: Türkiye’ye yıllık 1.2 milyar metreküp gaz satışı gerçekleştirebilecek.

SOCAR FİBER: 1800 km uzunluğunda iletişim altyapı olarak geliştiriliyor.

SOCAR Petrol Dağıtım: Dağıtım şirketi satın alacak veya kuracak.