Kauçuk Çeşitleri ve Özellikleri
Kauçuk sanayicileri ve üreticileri hammadeleri veya yarı işlenmiş maddeleri kullanıma hazır hale getirirken, müşterilerin istekleri doğrultusunda kauçuk çeşitlerinden mamüle uygun olan hammaddeyi ve kimyasal bileşimleri kullanılırlar.
Aşağıda yer alan listede sizlere kısaca kauçuk çeşitleri ve özellikleri hakkında bilgiler sunacağız;
Silikon Kauçuk
(MQ, VMQ, PVMQ)
-60° C ile 200° C sıcaklıklar arasında kullanılmaktadır. Aralıklı olarak 250° C’ye kadar dayanıklılık kapasitesi vardır. Başlıca kullanım alanları keçelerdir. Esneklik özelliği, hava direnci ve ozon dayanımı yüksek şekildedir. Yakıtlarda, EP katkılı yağlarda ve yüksek mekanik özellikler gerektiren uygulamalarda kullanımı önerilmemektedir.
Stiren Butadien Kauçuk
(SBR)
Glikol esaslı fren yağlarına, asit ve bazlara, alkole karşı dayanıklı ve dirençlidir. Bu malzeme -50° C ile 100° C arasında kullanılır. Yakıtlar ve petrol esaslı yağlara dayanıklı değildir ve kullanımı önerilmemektedir.
Tabii Kauçuk
(NR)
Kullanma sıcaklığı aralığı -60° C ile 90° C’dir. Ortam dayanımı yönünden Stiren Butadien (SBR) ile benzer özellikler göstermektedir. Yüksek esneklik ve mekanik özellikler gerektiren alanlarda ve yerlerde kullanılabilmektedir.
Nitril Kauçuk
Simgesi : (NBR)
Sızdırmazlık uygulamalarının büyük bir kısmı için önerilen, yağ ve greslere dayanıklı, genel amaçlı malzemedir. Yakıtlar ve sanayi sıvıları için değişik karışımlar sunularak işlenmektedir. Gilikol esaslı fren yağlarına ve EP katkılı yağlara direnci zayıftır ve kullanımı önerilmemektedir.
Nitril kauçuk tipik olarak -40° C ile 105° C arasındaki ortam sıcaklıklarda kullanılır. Aralıklı çalışmalarda 120° C’ye kadar dayanıklıdır. Fiyat/fonksiyon dengesi yönünden tercih edilmektedir.
Conta üretimlerinde, mantar dolgulu nitril karışımları kullanılmaktadır. Bu malzemelerin dayanım özellikleri standart nitril gibi olmaktadır. Mantarın varlığı ayrıca sıkışabilirlik (hacimsel küçülebilme) özelliği kazandırır. Mantarlı nitril, ancak statik uygulamalarda kullanım alanı bulmaktadır.
Kauçuk
Simgesi : (HNBR)
Hidrojene nitril kauçuk NBR polimerlerinden türetilmektedir. Bu şekilde hazırlanan malzemelerin ve ürünlerin özellikleri yüksek mekanik güçleri ve aşınmaya karşı daha dirençli, dayanıklı olmalarıdır. Ortam dayanıklılığı Nitril Kauçuk (NBR) gibi -40° C ile 105° C arasındadır. Kullanım sınırı 150ºC’dir.
Etilen- Propilen Kauçuk
Simgesi : (EPM- EPDM)
Etilen ile propilenin kopolimerizasyonu ilk defa 1963 yılında üretilmeye başlamıştır (EPM). Reaksiyonda çift bağ olmadığı için tamamen doymuş bir yapıya sahiptir. Bu özellik, kauçuğun ozon ve oksijene karşı dayanıklı olmasını sağlar.
EPDM etilen, propilenin yanı sıra üçüncü bir dienin reaksiyona girmesi ile elde edilir.
Çok miktarda dolgu maddesi yağ emme kapasitesinden dolayı düşük maliyetli karışımlar oluşturur. Asit ve bazlara karşı dayanıklıdır.
Poliakrilik Kauçuk
Simgesi : (ACM)
Yüksek sıcaklıklarda ve EP katkılı yağlarda nitril kauçuğa göre daha dayanıklı şekildedir. Genellikle 150° C’ye kadar olan sıcaklıklarda kullanılır. Ozon direnci iyidir. Yakıt direnci ve düşük sıcaklık (-30 °C min.) dayanımı zayıftır. Özellikle dişli kutusu keçelerinde kullanılmaktadır.
Florokarbon Kauçuk
Simgesi : (FKM)
-40° C ile 150° C arasında kullanılabilir. Fosfat ester akışkanlara, glikol esaslı fren yağlarına, su buharına, ozona ve hava koşullarına direnci iyidir ve dayanıklıdır. Yakıtlar ve petrol esaslı yağlar için kullanımı uygun değildir.
Politetrafloroetilen
Simgesi : (PTFE)
Sanayide kullanılan bir çok kimyasal maddelere dayanıklı bir plastik malzemedir. -260° C ile 260° C arasında kullanım alanlarında dayanıklılığı vardır. Sürtünme katsayısı en düşük katı maddedir. Yapışma özelliği göstermez, yağlamasız yatak malzemesi olarak kullanılabilir. Bazı tipleri çok iyi elektrik yalıtkanlığı yapmaktadır. Uygulama alanına göre saf, cam elyaflı, karbonlu, grafitli, bronzlu, molibden sülfürlü PTFE kullanılmaktadır.
Poliamid
Simgesi : (PA)
Yaygın olarak “naylon” diye bilinmektedir. -20° C ile 90° C arasındaki sıcaklıklarla kullanılabilmektedir. Özel tiplerinde kullanım sınırı 140° C’ye kadar çıkarılabilmektedir. Sürtünme ve aşınma özellikleri çok iyi olmakla birlikte; yağlara, yakıtlara, esterlere, ketonlara karşı dayanıklı bir hammadde türüdür.
Termoplastik Poliüretan
Simgesi : (TPU)
Termoplastik Poliüretan’ın enjeksiyon kalıplaması ile etkin bir biçimde işlenebilmesine olanak sağlayan iyi mekanik özellikleri bulunmaktadır. TPU’nun esas avantajları; aşınmaya karşı yüksek dirençli olması, geniş bir sıcaklık aralığı esnekliği bulunması, yağlara, greslere ve bir çok çözücüye karşı dirençli olmasıdır .
Kauçuk Çeşitleri’nin Fiziksel Özellikleri
Günlük hayatımızdaki alanlarda yoğun bir şekilde kullandığımız kauçuk esaslı malzemeleri ve bu malzemelerin kimyasal ve fiziksel özelliklerini bilmek açısından bazı testler yapılır. Bu testlerin sonucuna göre uygun kauçuk çeşitleri kullanılır.